Als de bladeren beginnen te vallen en de dagen korter worden breekt er voor ruim een miljoen Nederlanders weer een sombere periode aan. De seizoensgebonden depressie, waarvan de herfstdip, de winterblues en voorjaarsmoeheid de mildere versies zijn, is voor die mensen een lastige periode waarin het amper of niet mogelijk is om te genieten van de dingen die het leven normaal gesproken juist aangenamer maken.
Waar de een geniet van bijvoorbeeld prachtige herfstkleuren, idyllische winterlandschappen of een goed glas wijn in prettig gezelschap bij de openhaard, is degene die gebukt gaat onder een winterdepressie juist somber. Om een neerwaartse spiraal te voorkomen of te doorbreken is hoe dan ook positieve activering nodig in deze tijdelijke maar lastige periode.
Overvallen worden door somberheid is geen ongewoon verschijnsel. Meestal is er wel een aanleiding voor en gaan deze depressieve gevoelens ‘vanzelf’ weer over als het hierbij om een ‘gewone’ depressie gaat. Wanneer deze gevoelens een ongewoon lange tijd blijven aanhouden, is er sprake van een ‘ongewone’ somberheid die je zonder meer een echte depressie kunt noemen. Ook de seizoensgebonden versie van de depressie komt voor in het rijtje van subtypen:
- Uniepolaire stoornis
De ‘gewone depressie, zoals bij teleurstelling of verlies, die vanzelf verdwijnt - Dysthyme stoornis
Sympthomen vaak milder dan bij uniepolaire depressie maar worden vaak
zwaarder ervaren omdat deze vorm langduriger (langer dan twee jaar) is - Bipolaire stoornis
Extreme pieken en dalen. Ook wel manische depressie genoemd - Psychotische depressie
Wanneer naast depressie ook waanvoorstellingen optreden - Postnatale depressie
Treedt meestal 4 maanden na de bevalling bij vrouwen op.
Lijkt op ‘gewone’ depressie - Seizoensgebonden depressie
Depressieve stemmingen tijdens najaar, winter en/of het vroege voorjaar
Hoewel vrouwen vanaf de puberteitsleeftijd tot halverwege de vijftig er het meest gevoelig voor blijken te zijn, komt seizoensgebonden depressie evenwel bij mannen voor. Meestal in de winter of wanneer in de herfst de bladeren beginnen te vallen en dat kan dan doorlopen tot ver in het voorjaar, of zelfs dan nog de kop opsteken. Hier enkele symptomen:
- Vermoeidheid/behoefte aan veel slaap
- Lusteloosheid
- Neerslachtigheid
- Prikkelbaarheid
- Concentratieproblemen
- Toegenomen eetlust
- Minder tot geen behoefte aan sociale contacten
De oorzaken van seizoensgebonden depressies zijn nog niet helemaal aangetoond maar berusten nog op theorieën waarvan de meest gangbare ons vertelt dat de hoeveelheid licht een belangrijke rol speelt. We zouden om en nabij de 2 uur daglicht per etmaal nodig hebben, hetgeen we binnen krijgen via (o.a.) het netvlies. Hierdoor wordt de pijnappelklier gestimuleerd, die chemische processen in onze hersenen op gang brengt om onze biologische klok in balans te houden. De stoffen melatonine en serotonine spelen hierin een belangrijke rol. Het is dan ook niet verwonderlijk dat lichttherapie soms ook een goede ondersteuning is.
Aanhoudende somberheid maakt het lastig om iets te ondernemen, waardoor activiteiten afnemen, gedachten negatiever worden en depressieve gevoelens toenemen . Afnemende activiteit versterkt hier de somberheid en vormt daarmee de negatieve spiraal die de depressie in stand houdt. Het ombuigen van die spiraal is bijzonder lastig omdat je het gevoel krijgt hiermee juist tegen je gevoel in te gaan. Stimulerende (counselling)gesprekken kunnen hierbij zeer behulpzaam zijn. Hiermee buigen we de spiraal om naar een richting die juist tot positieve actie leidt wanneer somberheid optreedt. Hierdoor worden ook de gedachten weer positiever en kan opnieuw positieve levensenergie opgebouwd worden.
Stimulerende (counselling)gesprekken motiveren je om op moeilijke momenten weer in beweging te komen, waardoor je ook weer gemakkelijker naar buiten kunt gaan om gezonde en frisse lucht op te doen. Deze activering stimuleert je ook om (ongedwongen) afspraken met positief ingestelde mensen te maken, waardoor je eerder gestimuleerd wordt tot positieve interactie.
De gesprekken stimuleren je creativiteit en maken duidelijk wat je zowel letterlijk als figuurlijk zelf kunt opruimen om tot een nieuwe, gezonde dagstructuur te komen waarmee je de dagen lichter maakt en het leven (opnieuw) kleur geeft.
NB: Het spreekt natuurlijk voor zich dat bij het minste vermoeden, dat er sprake zou zijn van een heuse depressieziekte of -stoornis, zal worden geadviseerd de (huis)arts te raadplegen.
1 Reactie op Gevallen bladeren en donkere dagen